iloveithaki.gr, 28/5/2025
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν φαίνεται να διατυπώνει συγκεκριμένες απαιτήσεις προς τη Δύση και την Ουκρανία, με στόχο την αποκλιμάκωση της πολεμικής σύγκρουσης που διαρκεί πλέον πάνω από δύο χρόνια. Σύμφωνα με δηλώσεις και διαρροές, η Μόσχα θέτει ως βασική προϋπόθεση τη γραπτή δέσμευση της Δύσης για τον τερματισμό της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς, κάτι που η Ρωσία θεωρεί απειλή για την εθνική της ασφάλεια.
Επιπλέον, η ρωσική πλευρά ζητά την άρση σημαντικού μέρους των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί από ΗΠΑ, ΕΕ και άλλες χώρες μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Στο επίκεντρο των απαιτήσεων βρίσκεται και η ίδια η Ουκρανία: η μη ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, η αποδοχή ουδέτερου καθεστώτος, καθώς και η απόσυρση των ουκρανικών στρατευμάτων από τις τέσσερις περιοχές που ελέγχει η Ρωσία (Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια, Χερσώνα).
Τέλος, ο Πούτιν τονίζει την ανάγκη για προστασία των ρωσόφωνων πληθυσμών στην Ουκρανία, ένα επιχείρημα που η Μόσχα χρησιμοποιεί από την έναρξη της σύγκρουσης ως αιτιολόγηση για τις στρατιωτικές της ενέργειες.
Πότε μπορεί να υπάρξει εκεχειρία;
Αν και επί του παρόντος δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις άμεσης εκεχειρίας, αναλυτές θεωρούν ότι το 2025 μπορεί να είναι κομβικό έτος για πιθανή έναρξη διαπραγματεύσεων, εφόσον συγκλίνουν οι γεωπολιτικές πιέσεις και από τις δύο πλευρές. Παράγοντες όπως η φθορά των στρατιωτικών δυνατοτήτων, η κόπωση των κοινωνιών και η αύξηση του οικονομικού κόστους θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αναζήτηση εξόδου από την κρίση.
Οι συνέπειες μιας εκεχειρίας για την Ευρώπη
Μια ενδεχόμενη κατάπαυση του πυρός θα μπορούσε να έχει σημαντικά οφέλη για τους ευρωπαϊκούς λαούς, ιδιαίτερα σε επίπεδο οικονομίας και ενεργειακής σταθερότητας. Η άρση των κυρώσεων και η αποκατάσταση του εμπορίου με τη Ρωσία θα συνέβαλε στη μείωση των τιμών ενέργειας και πρώτων υλών, καθώς και στην αποσυμπίεση των εθνικών προϋπολογισμών από τις στρατιωτικές δαπάνες και την υποστήριξη προσφύγων.
Από την άλλη πλευρά, το πολιτικό κόστος για τις ευρωπαϊκές ηγεσίες ενδέχεται να είναι υψηλό. Οι πολίτες ίσως αναζητήσουν ευθύνες για χειρισμούς που οδήγησαν σε παρατεταμένη κρίση, ενώ η πολιτική αξιοπιστία ορισμένων ηγετών έχει ήδη δεχθεί σοβαρά πλήγματα.
Η εικόνα των Ευρωπαίων ηγετών και τα ερωτήματα περί ηγεσίας
Η διαχείριση της κρίσης στην Ουκρανία από την πλευρά της Ευρώπης έχει φέρει στο προσκήνιο σοβαρές αδυναμίες ηγεσίας, συντονισμού και στρατηγικής σκέψης. Πολλοί πολίτες νιώθουν ότι οι αποφάσεις των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων συντάσσονται περισσότερο με τις επιταγές των Ηνωμένων Πολιτειών παρά με τα ζωτικά συμφέροντα των ευρωπαϊκών κρατών και οικονομιών.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, που αρχικά προσπάθησε να παίξει ρόλο μεσολαβητή, έχει δει την αξιοπιστία του να φθίνει, ειδικά μετά από αμφιλεγόμενες δηλώσεις και συμπεριφορές, που έχουν προκαλέσει σάλο τόσο στα μέσα ενημέρωσης όσο και στην κοινή γνώμη. Οι αναφορές σε απρεπή περιστατικά –είτε αληθή είτε υπερβολικά– συμβάλλουν σε μια γενικότερη απαξίωση της πολιτικής τάξης, που συχνά φαίνεται αποκομμένη από την πραγματικότητα που βιώνουν οι λαοί.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο προσωπικό ή επικοινωνιακό· είναι βαθύτερο. Σε μια εποχή που απαιτεί στρατηγική αυτονομία, ρεαλισμό και διπλωματική τόλμη, η ΕΕ μοιάζει παγιδευμένη σε έναν ρόλο θεατή ή εκτελεστή αποφάσεων τρίτων.
Αν δεν υπάρξει ουσιαστική αναθεώρηση πολιτικής, το κόστος για την Ευρώπη δεν θα είναι μόνο οικονομικό ή ενεργειακό, αλλά και πολιτισμικό και θεσμικό: η απογοήτευση των πολιτών ενισχύει ακραίες φωνές και τροφοδοτεί τον κυνισμό έναντι των δημοκρατικών θεσμών.
