Επιμέλεια: Αντώνης Ρηγόπουλος

Από την πρώτη στιγμή της ύπαρξής του, το διαδίκτυο ήταν μια ανοιχτή και ουδέτερη πλατφόρμα. Η θεμελιώδης αρχή ότι όλη η πραγματική κίνηση στο ίντερνετ θα πρέπει να είναι αντικείμενο ισότιμης διαχείρισης, αποτελεί το «όχημα» των καινοτομιών που τελικά δημιούργησαν την ψηφιακή αγορά.

Όμως το διαδίκτυο όπως το γνωρίζαμε δέχεται επίθεση.

 Μια απόφαση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών των ΗΠΑ (FCC) έρχεται να ταράξει τα δεδομένα εφαρμόζοντας αρχές της ελεύθερης αγοράς εντός του παγκόσμιου ιστού που μέχρι τώρα λειτουργούσε με την αρχή της ουδετερότητας (net neutrality).

Με την ανατροπή της διαδικτυακής ουδετερότητας που ψηφίστηκε την Πέμπτη, το FCC ανέτρεψε τους κανόνες που εμποδίζουν τις εταιρείες παροχής τηλεπικοινωνιών (Comcast, Verizon και AT&T) από το να μπορούν να μπλοκάρουν, να επιβραδύνουν ή να ιεραρχούν μια ιστοσελίδα ή διαδικτυακή υπηρεσία σε σχέση με κάποια άλλη.

Μόλις δύο χρόνια νωρίτερα, το FCC είχε θεμελιώσει τις αρχές της ουδετερότητας του διαδικτύου με σκοπό να προστατευτεί το status quo του ως ελεύθερης πλατφόρμας. Ωστόσο, η κυβέρνηση του νέου προέδρου των ΗΠΑ, και συγκεκριμένα ο διορισμένος από τον ίδιο τον Τραμπ, πρόεδρος του FCC Ajit Pai, έδειξαν από νωρίς την πρόθεσή τους να ανατρέψουν την ουδετερότητα του διαδικτύου με κάθε κόστος.

Συγκεκριμένα η πρόθεσή τους αυτή αντιμετωπίζεται από τους ειδικούς σε θέματα διαδικτύου ως «δώρο» της κυβέρνησης στις εταιρείες παροχής τηλεπικοινωνιών ώστε να θεμελιώσουν το δικαίωμα να επιλέγουν σε τι είδους περιεχόμενο και ποιες ιστοσελίδες θα μπορεί κανείς να έχει πρόσβαση μέσω του δικτύου κάθε εταιρείας. Πρόκειται δηλαδή για την παροχή πλήρους ελευθερίας στις εταιρείες παροχής διαδικτύου να μπλοκάρουν όποια ιστοσελίδα επιθυμούν, παρεμβαίνοντας άμεσα στη συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία της έκφρασης.

Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις στις ΗΠΑ. Οι κανόνες που διέπουν τη λειτουργία του διαδικτύου στην ΕΕ είναι ακόμη πολύ αυστηροί υπέρ της διατήρησης της ουδετερότητας. Ωστόσο ο πρωταρχικός ρόλος των ΗΠΑ στον χώρο του διαδικτύου προκαλεί ανησυχία για τις εξελίξεις που είναι πιθανό να ακολουθήσουν και στην Ευρώπη.

Γιατί είναι σημαντική η διαδικτυακή ουδετερότητα

Η ουδετερότητα του διαδικτύου όμως δεν αφορά μόνο το σε ποιον ανήκει η πρόσβαση στο διαδίκτυο, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο οι χρήστες ωφελούνται από την ελεύθερη πρόσβαση σε αυτό. Σύμφωνα με έρευνες, το διαδίκτυο έχει επιτρέψει σε άτομα που ζούσαν αποκλεισμένα λόγω χρώματος, θρησκείας ή σεξουαλικού προσανατολισμού να παρακάμψουν τα προβληματικά νομικά πλαίσια στις χώρες τους και να καταφέρουν να καινοτομήσουν μέσω των ευκαιριών που τους δίνει το διαδίκτυο χωρίς να έχουν πρόσβαση στους παραδοσιακούς οικονομικούς πόρους.

Η απόφαση μετατρέπει το διαδίκτυο σε μια πλατφόρμα που θα λειτουργεί με βάση το «πλήρωσε για να δεις» και το διαχωριστεί σε «διαδίκτυο δύο ταχυτήτων».

Η διαπραγμάτευση για την πρόσβαση στο διαδίκτυο του μέλλοντος θα μοιάζει πολύ με τη σημερινή διαπραγμάτευση για τη συνδρομητική τηλεόραση ή το συμβόλαιο του κινητού μας τηλεφώνου. Η απόφαση αυτή θα οδηγήσει σε δυσνόητα πακέτα προσφορών που θα ανταποκρίνονται σε διαφορετικές ιστοσελίδες και υπηρεσίες.

Έτσι λοιπόν, αντί να ανησυχεί κανείς για το πόσα δεδομένα χρησιμοποιεί και την ταχύτητα της σύνδεσής του θα πρέπει πλέον να ασχολείται και με το είδος του διαδικτύου που επιθυμεί. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι υπηρεσίες όπως το Netflix αλλά και το Youtube θα εντάσσονται σε ακριβότερα πακέτα σύνδεσης, ενώ η απρόσκοπτη σύνδεση σε όλο το περιεχόμενο του διαδικτύου θα είναι απλησίαστη για τον περισσότερο κόσμο.

Οι start-up εταιρείες αντιμετωπίζουν επίσης προβλήματα καθώς αναμένεται να αναγκαστούν να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα για να καταλήγουν σε καλύτερες προσφορές με τις εταιρείες παροχής διαδικτύου. Αποτέλεσμα αυτού θα είναι η επιβίωση ακόμα λιγότερων τέτοιων εταιρειών, καθώς ο ανταγωνισμός με τις μονοπωλιακές ανταγωνίστριές τους θα είναι ακόμη σκληρότερος.

Αυτό αποτελεί σπουδαία νέα για κολοσσούς όπως η Facebook και η Google καθώς έτσι αναμένεται να θεμελιώσουν ακόμα περισσότερο την κυριαρχία τους απέναντι σε νεότερες, μικρότερες, αλλά ίσως και καλύτερες, ιστοσελίδες και υπηρεσίες.

Η σκοτεινή μέρα που ξημερώνει στο διαδίκτυο

Τελικά οι αλλαγές αυτές θα δημιουργήσουν έναν θλιβερό αγώνα «ουραγών». Οι εταιρείες παροχής διαδικτύου θα χρεώνουν όλο και υψηλότερες τιμές για την πρόσβαση στις σημαντικότερες υπηρεσίες, και μόνο όσοι διαθέτουν μεγάλα χρηματικά ποσά θα μπορούν να «φτάσουν» στους χρήστες.

Όλοι οι υπόλοιποι, όπως νεοφυείς επιχειρήσεις, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, ακαδημαϊκοί, πολιτικές οργανώσεις αλλά ακόμα και απλοί πολίτες που «τρέχουν» δικές τους ιστοσελίδες, θα υποβαθμιστούν στη «λωρίδα αργής κυκλοφορίας» του νέου διαδικτύου.

Από όλα αυτά γίνεται κατανοητό ότι η κατάργηση των κανονισμών που αποφάσισε το FCC,  είχε την υποστήριξη σύσσωμης της βιομηχανίας των τηλεπικοινωνιών των ΗΠΑ.

Απέναντι στη «μεταρρύθμιση» τάσσονται και οι κολοσσοί του διαδικτύου καθώς το νέο πλαίσιο θα τους υποχρεώσει σε μεγάλα έξοδα για να μπορέσουν να «φτάσουν» στο μεγαλύτερο μέρος των χρηστών του διαδικτύου. Όμως είναι δεδομένο ότι εκείνοι θα μπορέσουν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.

Η συγκεκριμένη ρύθμιση χτυπά άμεσα τους πολίτες που έχουν πλέον εθιστεί στη χρήση του διαδικτύου, όχι μόνο για την ψυχαγωγία τους, αλλά κυρίως στο πλαίσιο της εργασίας τους.