Σαλόνια; Τα κατώγια να βλέπατε!

Τα κατώγια στα διώροφα παλιά Θιακά σπίτια, που σήμερα έχουν γίνει ..τουριστικές γκαρσονιέρες-κούνια που μας κούναγε- ήταν συνήθως ένας ενιαίος χώρος αποθηκευτικός.

Ο πέτρινος χώρος αυτός, ήταν ο πλέον ωφέλιμος και χρήσιμος του σπιτιού. Μεσοτοιχία πολλές φορές και με το σταύλο. Αν ήσουν αγρότης δεν γινόταν να μην έχεις το κατώϊ σου. Εκεί έβαζες τις ζωοτροφές, τις προμήθειες για όλο τον χειμώνα, τα λάδια, τα βαρέλια με τα κρασιά ή το τυρί, τς πατάτες τους ξηρούς καρπούς-αμύγδαλα και καρύδια- σε σακιά, την σταφίδα κλπ.

Απ’την οροφή κρεμότανε τα σκόρδα, τα κρεμμύδια, σε πλεξούδες. Μέχρι και αρμαθιές αχλάδια, χειμωνιάτικα τα λέγανε κρεμότανε απ’αυτή την ευλογημένη οροφή-πατερό.

Οι μυρουδιές των κατωγιών αυτών, των νοικοκυραίων, των εργατικών μιλάμε πάντα, είναι ανεξίτηλες στη μνήμη μου. Σου έδιναν μια αίσθηση χορτασιάς, πλούτου, ασφάλειας. Σε μια τους γωνιά μπορεί να έβλεπες ακόμα και στιβαγμένες σε δεματσούλια, κλιματσές για το προσάναμα.

Πολύτιμα για κείνες τις εποχές πράγματα, έως κι απαραίτητα για τα νοικοκυριά.

‘ Ολοι οι θησαυροί και τα καλούδια κλεισμένοι σ’ένα κατώϊ! Ακόμη και λινό, τρόκολο, ποδόχι και κοφίνια εύρισκες, άν σας λένε τίποτα αυτές οι λέξεις.

Αργαλειούς φιλοξενούσαν (άν η νοικοκυρά ήταν τόσο προκομένη), αφού ήταν πέτρινα και το καλοκαίρι δροσερά.

Στη σειρά έβλεπες όλα τα τα αγροτικά εργαλεία του νοικοκύρη, αξίνες, φτυάρια, τσάπες κι άλλα.

Στους τοίχους του κρέμοταν μεγάλα καζάνια για την μπουγάδα ή το σαπούνι και πολλά-πολλά ταψιά σε όλα τα μεγέθη που γυάλιζαν από καθαριότητα, αφού πέρναγαν τακτικά γανωματάδες από το Ξηρόμερο.

Θα μπορούσα να σας απαρρυθμίσω ακόμα πολλά πράγματα που φιλοξενούσε το κατώϊ. Η μάννα μου έλεγε με περηφάνεια: “Το κατώϊ πρέπει νάναι πάντα καθαρό. Μας ξεντροπιάζει. Ακόμη κι ο έμπορος που παίρνει το λάδι άν δεί αράχνες στους τοίχους δεν το παίρνει”. Πόσο δίκιο είχε. ‘Ηταν ο καθρέφτης του νοικοκυριού.

Απ’την τάξη και την καθαριότητά του καταλάβαινες πόσο προκομένος ήταν ο ιδιοκτήτης του σπιτιου.

Τώρα έχουμε άλλους δείκτες και μέτρα σύγκρισης. Πρόοδος βλέπεις σου λέει ο άλλος! Το κεράτο μας το τράγιο λέω εγώ.

 

Μια Θιακιά